Zimem defteri nedir? | Osmanlı'daki zimem defteri geleneği nedir?

ZİMEM DEFTERİ NEDİR?

Rahmet ayı olan Ramazan, hayatlarımıza dokunarak, dirlik ve heyecan kazandırır. Herkesin birbirinin hayrı için koşuşturduğu mübarek bir zaman dilimidir.

Şefkat ve merhamet medeniyeti olan Osmanlı'da on bir ayın sultanına özel pek çok adet bulunurdu. İşte bunlardan biriydi zimem defteri. Maddi durumu iyi olmayan mahalle sakinleri, alışverişlerini yaptıktan sonra ödemesini ay başında yapmak üzere veresiye defterine yazdırırdı. Osmanlı'da bu kitapçığa zimem defteri denirdi.

OSMANLI'DAKİ ZİMEM DEFTERİ GELENEĞİ

Ramazan ayı gelince zenginler, tebdli kıyafetle esnafları dolaşır "Zimem defteriniz var mı?" diye sorardı. Esnaf bu defteri çıkarınca baştan, ortadan ve sondan belli sayfadaki ya da tüm defterdeki veresiyelerin hesaplamalarını yaptırır, ardından "Silin borçlarını, Allah kabul etsin." diyerek gerekli parayı verir, giderdi. Böylelikle zenginler hiç tanımadıkları insanların borçlarını öder kime yardım ettiğini bilmezdi. Bu güzel adetle zenginin mağrur, fakirin ise mahcup olması önlenirdi.

Osmanlı'nın zarif geleneği sayesinde yardım eden kişi, sadece Allah'ın rızasını kazanmak ve ihtiyacı olanın derdini gidermek amacıyla karşılıksız, riyasız olarak verdiklerini unutur; bu şuurla verebilmenin de bir lütuf olduğunu düşünerek şükrederdi. Borcu ödenen de zor döneminde kendisine gizlice sahip çıkan bu meçhul hayırsever için Allah'a dua ederdi. Hayırda yarışmanın en zarif biçimi olan bu gelenek, "sağ elin verdiğini sol el bilmemeli" düsturunun yansımasıydı.

Zimem defteri, Osmanlı'nın en güzel dayanışma ve yardımlaşma örneklerinden birini yansıtır. Toplumlar arasında gönül bağı oluşturan hazine değerindeki bu geleneklerin devam etmesi de bizlerin ona sahip çıkmasına bağlıdır.

Kaynak: Fikriyat.com