Rusya Ukrayna krizi nedir, nasıl başladı? Rusya Ukrayna krizinin nedeni ne, savaş ne zaman başlayacak?

RUSYA UKRAYNA KRİZİ NASIL BAŞLADI, NEDEN ÇIKTI?

Rusya ile eski bir Sovyetler Birliği ülkesi olan Ukrayna'nın arası, Kiev yönetiminin Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşması üzerine açıldı. Kiev'de iktidara gelen Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç, ülkenin Batı'ya yönelmesini engellemek için 2013 yılında AB Ortaklık Anlaşması'nı askıya aldığını açıkladı.

2013 yılını "meydan olayları" ile uğurlayan Ukrayna yeni yılı iç karışıklıkla karşıladı. Bağımsızlık Meydanı'nda aylarca toplanan binlerce Batı yanlısı Yanukoviç'in kararını protesto etti. Rusya yanlılarının da sokaklara çıkmasıyla zaman zaman çatışmalar yaşandı. Olayların kontrolden çıkması üzerine dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, Rusya'ya kaçmak zorunda kaldı. Coğrafi olarak Avrupa ile Rusya arasındaki Ukrayna'nın insanları da Rus ve Batı yanlıları olarak kutuplara bölündü.

Olaylar Kırım ve Donbas'a sıçradı. Kırım Parlamentosu askeri üniformalı, üzerlerinde hiçbir sembol ya da simge bulunmayan "silahlı, yeşil adamların" baskısıyla Kırım'ın Rusya'ya ilhakını sağlayacak referandumu yapma kararı aldı. Yerli halk olan Tatarlar ve Ukraynalıların karşı çıkarak katılmadığı 16 Mart 2014'teki tartışmalı referandumun ardından Kırım, Rusya tarafından yasa dışı ilhak edildi. Rusya yanlılarının işgali Kırım'la da kalmadı. Ukrayna'nın doğusundaki şehirlerde Rusya yanlısı ayrılıkçılar sözde devletlerini ilan etti. Donbas denilen bölgede Rusya yanlılarının yasa dışı yönetimleri yaklaşık 7 yıldır sürüyor.

SON DURUM

Rusya-Ukrayna geriliminde savaşın eşiğine gelindi. Devreye giren ABD Donanması, bir türlü tansiyonu düşmeyen kriz üzerine Avrupa'dan sorumlu 6. Filo bölgesine 4 savaş gemisi gönderirken Polonya'ya da 3 bin ilave ABD askeri yollanacak. ABD'nin bu hamlesi ise bölgede olası bir savaş ortamına hazırlık olarak algılandı. Bu gelişmelerin ardından Rusya, savaş iddialarını yalanlarken Putin ve Biden'ın 12 Şubat akşamı telefon görüşmesi gerçekleştireceğini açıkladı.

ABD Donanması, Rusya ve Ukrayna geriliminin tırmanması üzerine görev bölgesi Avrupa olan 6'ncı filoya 4 muhrip gemi gönderdiği bildirildi. ABD Deniz Kuvvetlerinden yapılan açıklamada, "ABD Donanması muhripleri USS Sullivans (DDG 68), USS Gonzalez (DDG 66), USS Donald Cook (DDG 75) ve USS Mitscher (DDG 57) Avrupa operasyon bölgesinde faaliyet gösterecek. Görevleri boyunca, ABD Altıncı Filosu'nu ve NATO müttefiklerimizi desteklemek için bir dizi donanma faaliyetine katılacaklar." ifadelerine yer verildi.

Gemilerin, Virginia'nın Norfolk Limanı ile Florida'nın Mayport Limanı'ndan ayrıldığı belirtilen açıklamada, konuşlandırmaların Rusya'nın atacağı herhangi bir adıma karşı olmadığını ancak 6'ıncı Filo'ya "ek esneklik sağlamak için" yapıldığı ileri sürüldü. ABD'nin Harry S. Truman uçak gemisi görev grubu Neptune Strike-22 tatbikatı amacıyla Akdeniz'de konuşlu bulunuyor. Neptune Strike-22 tatbikatı 4 Şubat'ta bitmişti.

Daha önce Almanya, Polonya ve Romanya dahil olmak üzere Doğu Avrupa ülkelerindeki NATO ve ABD güçlerine 3000 ek asker kaydıracağını açıklayan ABD, Polonya'ya yine 3 bin ilave asker gönderiyor. ABD'nin Almanya, Polonya, Estonya, Litvanya ve Romanya'daki asker sayısı 15 bini geçecek.

ABD, İŞGAL İÇİN TARİH VERDİ

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise "Çin Olimpiyatları" bitmeden Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başlayabileceğini söyledi. Sullivan, Ukrayna'da işgalin her an başlayabileceğini, Amerikalıların derhal ülkeyi terk etmesi gerektiğini ve işgal durumunda tahliye operasyonu yapmayacaklarını ifade etti. Sullivan ayrıca, Amerikan vatandaşlarının önümüzdeki 24 ila 48 saat içinde ülkeyi terk etmeleri gerektiğini ifade etti.

Bu gelişmeler üzerine açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanlığı, "Batılı ülkelerin yetkilileri ve medyası, Ukrayna çevresindeki yapay gerilimi tırmandırmak için kumpas başlattılar. Rusya'nın güvenlik garantileri konusundaki haklı taleplerini itibarsızlaştırmak için Moskova'ya karşı koordineli enformasyon saldırısı gerçekleştiriliyor." ifadeleriyle tepkisini gösterdi. Ayrıca Kremlin, Rusya Devlet Başkanı Putin ile ABD Başkanı Biden arasında 12 Şubat akşamı için telefon görüşmesinin planlandığını duyurdu.

UKRAYNA'YA SEYAHAT ETMEYİN

İngiltere Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, Ukrayna'ya seyahat tavsiyesinin güncellediği belirtildi. İngiliz vatandaşlarına Ukrayna'ya seyahat etmemeleri tavsiye edilen açıklamada, "Şu anda Ukrayna'da bulunan İngiliz vatandaşları da ticari araçlar halen varken ayrılmalı." denildi.

Açıklamada, Rus kuvvetlerinin Ukrayna sınırlarına yığılmasının askeri harekat tehdidini artırdığı ve bu nedenle fazla büyükelçilik personeli geri çekme kararı alındığı ifade edildi. İngiltere'nin açıklaması, ABD Başkanı Joe Biden'ın tüm ABD vatandaşlarının Ukrayna'yı terk etmeye çağırmasından bir gün sonra geldi.

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine Ukrayna'daki diplomatlarını ve ailelerini bu ülkeden tahliye etmeye karar verdiğini açıkladı. Bakanlık ayrıca, Ukrayna'ya seyahat etmeyi planlayan İsraillilere bundan kaçınmaları uyarısında bulundu.Ukrayna'da ikamet eden İsraillilerin de ülkede kalmaya devam etme hususunu yeniden gözden geçirmelerini isteyen Bakanlık, vatandaşlarına her halükarda sıcak noktalarda bulunmamalarını tavsiye etti.

Güney Kore, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine Ukrayna'ya seyahat edilmemesini ve oradaki vatandaşlarından ülkeyi terk etmelerini istedi. Japonya Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile Ukrayna arasında artan gerilim üzerine, Ukrayna'daki vatandaşlarına ülkeyi terk etmeleri uyarısında bulundu.

DONBAS KRİZİ NEDİR?

Ukrayna'nın başkenti Kiev'de, dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Avrupa Birliği (AB) Ortaklık Anlaşması'nı imzalamaması üzerine 21 Kasım 2013'te gösteriler başlamıştı. Yanukoviç'in, gösterilerin büyümesi üzerine, Şubat 2014'te ülkeden kaçmasının ardından ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinin Donetsk ve Lugansk şehirlerinde Rusya yanlısı ayrılıkçılar sözde bağımsızlıklarını ilan etmişti. Ayrılıkçılar ile Kiev yönetimi arasında 2014'ten bu yana süren çatışmalarda 13 binden fazla kişi hayatını kaybetti.