Marmara Depremi Sonrası Kritik Dönüşüm Destekleri: İşte Tüm Detaylar

Marmara Depremi Kentsel Dönüşümü Tetikledi: Bakanlık Desteklerinin Tüm Detayları

Önceki gün Marmara Denizi’nde meydana gelen 5 büyüklüğündeki deprem, milyonlarca vatandaşta büyük endişe yaratarak kentsel dönüşümün acil ve hayati bir zorunluluk olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Ülke genelinde 6 milyona yakın konutun riskli kategoride yer aldığı, sadece İstanbul’da ise 600 bin konutun acil dönüşüm beklemesi, riskli yapı sahiplerinin devlet desteklerine yönelmesine neden oldu. Riskli evlerde yaşamak istemeyen vatandaşların faydalanabileceği, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından sunulan kentsel dönüşüm destekleri ve koşulları detaylarıyla şunlardır:

İstanbul İçin Özel Finansman: "Yarısı Bizden" Kampanyası

İstanbul’un 39 ilçesinde riskli yapı sahipleri için uygulanan ‘Yarısı Bizden’ kampanyası, en avantajlı finansman modeli olarak öne çıkıyor. Bu kampanya kapsamında hak sahiplerine:

Her bir konut için 875 bin TL hibe (geri ödemesiz).
Her bir konut için 875 bin TL kredi.
Taşınma için 125 bin TL (ev sahibi ya da kiracıya) desteği sağlanıyor.
Böylece tek bir konut için toplamda 1 milyon 875 bin TL’lik finansman desteği sağlanmış oluyor. Kredi geri ödemeleri yapı ruhsatı alındıktan iki yıl sonra başlıyor ve 10 yıl vadeye yayılıyor. Ödemenin ilk yılı faizsiz olup, sonraki yıllar TÜFE oranının yarısı kadar güncelleme yapılıyor. Kampanyadan faydalanmanın tek şartı ise yeni projedeki yapının (otopark ve sığınak hariç) eski yapının bir buçuk katı büyüklüğünü geçmemesi.

Büyük Dönüşümde Kamu Garantisi ve Dar Gelirli Modeli

Site benzeri büyük dönüşüm projelerini tercih eden ve müteahhit bulmakla uğraşmak istemeyen hak sahiplerinin evleri, TOKİ ya da Emlak Konut güvencesiyle yenileniyor. Bu durumda da 875 bin TL'lik hibe desteği sağlanırken, kalan borç uygun ödeme koşullarıyla taksitlendiriliyor. Kamu kurumlarının bu alana girmesi, geç teslim sorununu ortadan kaldırıyor ve inşaat kalitesinde devlet güvencesi sağlıyor.

Desteklere rağmen ödeme güçlüğü çeken dar gelirli vatandaşlar içinse farklı bir model uygulanıyor. Başka mülkü ve yoksulluk sınırını aşan geliri olmayan vatandaşlara hiçbir bedel talep edilmeden ‘oturma hakkı’ tanınıyor. Vatandaş, depreme dirençli evine yerleşirken, evin eski değeri kadar tapudan hisse alıyor. Eşlerin vefatı halinde alım hakkı mirasçılara geçiyor.

Aylık Kira Yardımı ve Faiz Destekli Kredi

İstanbul ve diğer tüm illerde, evi dönüşüme giren vatandaşlara aylık kira desteği de sunuluyor. Kira desteği miktarları illere göre farklılık gösteriyor:

İstanbul: Aylık 8 bin TL
Ankara, Antalya, Bursa, İzmir: Aylık 6 bin 500 TL
Diğer büyükşehirler: Aylık 5 bin 500 TL
Kira yardımı, riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında ise en çok 48 ay boyunca sağlanıyor. Riskli yapıdaki kiracılara ise iki aylık kira yardımı tek seferde ödeniyor. Ancak, 'Yarısı Bizden' kampanyası kapsamında 125 bin TL taşınma desteği alanlar kira desteği alamıyor.

Bakanlık ayrıca, riskli alanlardaki yapılarda oturan malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerine faiz destekli kredi imkânı da sağlıyor. Konut yapım ve edinme için 1 milyon 250 bin TL, güçlendirme için 320 bin TL'ye kadar kredi veriliyor. Konut kredilerinde 10 yıl vade uygulanırken, faiz desteği yıllık 840 baz puana (aylık %0.70) kadar çıkabiliyor. Örneğin, yüzde 3.70 olan kredi faiz oranı, kamunun desteği ile yüzde 3'e kadar düşebiliyor.

Tüm bu desteklere ek olarak, evini kendi dönüştüren vatandaşın inşaatında KDV oranı yüzde 18 yerine yüzde 1 olarak uygulanmakta ve dönüşüm kapsamında inşa edilen binalar vergi ve harçlardan muaf tutulmaktadır.